Wat toiletten over de gezondheid van een land zeggen
Door Cyrine Beune
Riolering is niet meteen een onderwerp waar Nederlanders volop mee bezig zijn. Het toilet spoelt door en dat nemen we voor lief. Toch zijn er nog steeds landen waar het toilet doorspoelen een luxe is. Dat is niet alleen onhandig, maar ook nog eens gevaarlijk voor de gezondheid. Wat zegt het gebrek aan doorspoeltoiletten over de gezondheid van een land?
Bijna een kwart van de huishoudens in Roemenië heeft geen binnentoilet dat kan doorspoelen. In Nederland is dat percentage bijna nul. Vergelijkbare landen als Bulgarije, Lithouwe en Letland kampen met hetzelfde probleem, al is het in iets mindere mate. Slechte riolering kan leiden tot meer diarreegevallen, één van de dodelijkste ziektes voor kinderen onder de vijf jaar.
Percentage zonder doorspoeltoilet
In de grafiek hieronder is te zien hoe deze armere, Europese landen zich tot elkaar verhouden op het gebied van binnen doorspoeltoiletten, per jaar. Hoe hoger de staaf, hoe hoger het percentage huishoudens zonder zo’n toilet. Omdat Nederland een verwaarloosbaar percentage heeft (0,1%), is deze niet opgenomen in de grafiek.
Bron: Eurostat.
Hoe rijker, hoe meer doorspoeltoiletten
Landen met een hoger percentage hebben ook een lager bruto nationaal productie per hoofd: het land is armer. Het bnp per hoofd wordt vaak gebruikt om aan te geven hoe welvarend een land is. Lees hier meer over bnp en bnp per hoofd.
Waar Nederland een bnp per hoofd in 2019 van meer dan 41.800 euro heeft, komt Roemenië niet hoger uit dan 9.120 euro. Bulgarije zit daar nog verder onder, met een bnp per hoofd van nog geen 7.000 euro. In de grafiek hieronder zijn de bnp’s per hoofd te zien in euro’s.
Bron: IndexMundi.
Diarree door slechte hygiëne
Een doorspoeltoilet is niet alleen handig, maar ook hygiënisch. Zeker bij kinderen onder de vijf jaar kan een ziekte als diarree levensgevaarlijk zijn. Juist in arme landen sterven jonge kinderen vaker aan diarree, schrijft datawebsite Our world in data in een artikel. In de onderstaande grafiek gemaakt door de datasite is duidelijk te zien dat de armere landen meer doden hebben door diarree. Nederland heeft nog geen 0.5 op de 100.000 kinderen die daaraan overlijdt, terwijl in Roemenië 3,37 op de 100.000 overlijdt aan de infectie.
Gevolgen slechte riolering
De Braziliaanse onderzoeker Luiz Roberto Santos Moraes onderzocht in 1996 de impact van riolering op de gezondheid in arme gebieden in Salvador (Brazilië). Hoewel het onderzoekt al enige tijd geleden heeft plaatsgevonden, kan het nog steeds iets zeggen over het belang van goede riolering. Bovendien: de internationale nieuwssite CGTN schreef in 2018 nog over het gebrek aan riolering in het land en de gezondheidsgevolgen ervan.
Moraes noemt het afvoeren van afvalwater via het riool effectief tegen diarree. Mensen van huizen zonder riool hadden 127% meer gevallen van diarree, schrijft hij over een onderzoek uit 1980. Wanneer er geen of slechte riolering is, liggen in de buurt van huizen uitwerpselen. Bij die huishoudens is het verwijderen van uitwerpselen ook effectief, blijkt uit onderzoek uit 1995. Moraes: “Riolering bij dat soort huizen zou diarree bij kinderen met 42% kunnen verminderen.”
Wat toiletten over gezondheid zeggen
Ietwat kort door de bocht kan worden gezegd: landen met minder doorspoeltoiletten hebben meer kans op diarree en hebben daarmee een slechtere gezondheid. De gemiddelde levensverwachting data laat dit beeld ook zien. In Roemenië was de levensverwachting in 2018 nog geen zeventig jaar, terwijl dit in Nederland meer dan 77 was. De levensverwachting hangt natuurlijk samen met een heleboel meer factoren dan alleen toiletten.
Om op een positieve noot af te sluiten: het wordt beter. Twaalf jaar geleden, in 2018, had maar liefst veertig procent van de huishoudens in Roemenië geen doorspoeltoilet. Ook de levensverwachting in Roemenië is net als in veel landen alleen maar gestegen, met drie jaar. Dit belooft veel voor de toekomst. Nederland is een voorbeeld waar riolering ervoor heeft gezorgd dat vrijwel niemand zijn toilet niet kan doorspoelen: het kan dus wel. Maar dan moeten de ontwikkelingen zich wel voorzetten, want het gaat niet vanzelf beter met de wereld.